Nie oświadczam się Wiesława Łuki to znakomita odtrutka na przesłodzone opowieści z Gwiazdką w tle. Tu mamy noc wigilijną, tyle że w krwawej i niestety niefikcyjnej odsłonie. Opisana w książce historia zdarzyła się we wsi Zrębiny w 1976 r.: na drodze brutalnie zamordowano ciężarną kobietę, jej męża i 12-letniego brata. Wszystko – z pozorowaniem wypadku włącznie – odbyło się w obecności 30 bliższych i dalszych sąsiadów.
Jakkolwiek szokująca była sama zbrodnia i jej okoliczności, o wiele bardziej bulwersuje jednak to, co nastąpiło później: zmowa milczenia wymuszona na świadkach przysięgą, łapówkami i groźbami, a także uporczywe nieprzyznawanie się sprawców do winy. Prawdopodobnie cała ta sprawa nie miałaby miejsca, gdyby nie stare urazy i prowodyr, który był najbardziej wpływową osobą we wsi i cynicznie wykorzystywał swoją pozycję.
Autor reportażu dokładnie wgłębił się w zrębiński mikrokosmos, pokazując przy okazji lokalne zależności i obnażając mentalność mieszkańców. Czyta się to z niedowierzaniem, chwilami nawet z pewnym obrzydzeniem, ale i z fascynacją, bo zło, na dodatek w połączeniu z głupotą, potrafi fascynować. A w przypadku tragedii zrelacjonowanej przez Łukę tak właśnie jest, dość zacytować fragment rozprawy w sądzie:
Sędzia przewodniczący: - Czy panią nie zainteresowało to, że za autobusem leży obnażona kobieta, którą oświetlają latarkami?
Świadek: - Nie… A co mi tam…
Sędzia: - A gdyby tam leżała krowa?
Świadek: - A, krowa to co innego.
I tyle, zachęcam do lektury.
_____________________________________________________________________
Wiesław Łuka, Nie oświadczam się, Wyd. Dowody na Istnienie, Warszawa 2014