Świętując z Konwickim

Niedawno cytowałam Janusza Rudnickiego, któremu Polska kojarzy się z zupą, tymczasem Tadeusz Konwicki widzi tu raczej świeże ciasto, które się jeszcze nie ustało.

Z możliwych metafor, najbardziej elegancka metafora, bo przedstawiamy sobą teraz jakąś substancję, która maceruje się, fermentuje. Jest pełna starych rzeczy, które w Polsce odzywają jak kamienie na polu. O ile PPS ma wielkie trudności, żeby się odrodzić w takiej postaci, w jakiej ją lubiliśmy i podziwialiśmy, o tyle – nazwijmy wytwornie – wapory endeckie rodzą się z dnia na dzień same, tak jakby były, niestety, w nas zakodowane. Bóg raczy wiedzieć, w co się to wszystko uformuje.[...]

Cytat pochodzi z wywiadu udzielonego w 1991 r. Minęły dwie dekady, a my wciąż fermentujemy.



Dalej w tym samym wywiadzie:

Oczywiście, wiele można powiedzieć o tym, co w naszej historii jest wspaniałe. Przechodzi wówczas taki miły dreszcz, który może by i ktoś łaskawy nazwał patriotyzmem. Ale mnie się wydaje, że dla ogólnego zdrowia trzeba mówić jednak o rzeczach złych.

Przeczytałem w „Gazecie” głos jakiegoś pana, który tak się zirytował, jak ja bym się zirytował: „Dosyć już mam waszego pisania o wspaniałych Ukraińcach, Białorusinach, Żydach i o złych Polakach. Dosyć już tego!”. Otóż to wynika ze zbiorowej sugestii, ponieważ my o sami sobie dobrze piszemy od rana do nocy. Nie można otworzyć telewizji, żeby nie zobaczyć zacnych staruszków maszerujących pod sztandarami, nie można otworzyć gazety, żeby nie przeczytać o martyrologii, o naszym nieszczęściu, o naszym bohaterstwie. Każda sytuacja właściwie jest sakralizowana. I dlatego te rzadkie sceptyczne głosy tak anonimowego pana denerwują. A te głosy są zbawienne.[...]

_________________________________________________________________________________

Przemysław Kaniecki „Nasze histerie, nasze nadzieje. Spotkania z Tadeuszem Konwickim” Iskry, Warszawa, 2013, s. 173-174
_________________________________________________________________________________