Nieposłuszeństwo - Naomi Alderman

Współczesny Londyn, dzielnica Hendon - tu właśnie mieszkają ortodoksyjni Żydzi tworząc zamkniętą enklawę. Ich mikroświat obwarowany jest licznymi nakazami, żaden fałszywy krok nie ujdzie uwadze współwyznawców. Nic dziwnego zatem, że młoda kobieta paląca papierosy, w spódnicy z rozcięciem, nie przestrzegająca koszerności sieje ferment. A co powiedzieć o miłości lesbijskiej?


Powieść porusza sporo ciekawych tematów, najważniejszy to tożsamość religijna i seksualna. Dwie główne bohaterki mają pecha, ponieważ pod pewnymi względami nie przystają do społeczności żydowskiej. Buntownicza Ronit ucieka do Nowego Jorku, gdzie u c z y się nieposłuszeństwa, a więc robi to, co jej ojciec, powszechnie szanowany rabin, z pewnością by napiętnował. Esti pozostaje w Londynie, stara się dopasować do oczekiwań innych, zgadza się na małżeństwo z nieporadnym Dovidem. Każde z nich zmaga się na swój sposób z żydowskością, ani zerwanie z nią, ani trwanie w niej nie gwarantuje spokoju ducha.

Autorka bardzo interesująco pokazała te zmagania i zawiłe drogi prowadzące do znalezienia złotego środka. Trudno jest się uwolnić od uwarunkowań narzuconych siłą rzeczy przy narodzinach, o ile to w ogóle możliwe. Niełatwo jest także wypracowywać w sobie nowe nawyki i być głuchym na głos sumienia. Dla osiągnięcia szczęścia warto jednak próbować, nawet jeśli wkrótce się okaże, że leży ono gdzie indziej. Ba, może się okazać, że spełnienie daje to, przed czym tak usilnie człowiek się broni.

Pięknie przedstawiony jest również problem miłości, szczególnie tej małżeńskiej. Dla Esti i Dovida to nie namiętność, ale narzucona z góry więź. Co prawda zaakceptowana przez oboje, ale pozbawiona wszelkiego romantyzmu. Wspólne życie w poszanowaniu odrębności partnera może jednak stanowić ogromną wartość, a z czasem pozwala na wypracowanie wyjątkowo trwałego związku. A że niezbyt mile widzianego przez postronnych? Cóż, będą musieli przełknąć tę gorzką pigułkę.

Dużym plusem powieści jest przybliżenie świata ortodoksyjnych Żydów. Oprócz cytatów z Tory i nieskomplikowanych interpretacji kilku kwestii religijnych Alderman dość dokładnie opisała choćby zwyczaje szabasowe czy dotyczące pochówku. Można tylko podziwiać, że gminom żydowskim funkcjonującym w świecie zachodnim udaje się oprzeć nowoczesności i żyć zgodnie z nakazami wiary. Czy jest to jednak powód do zazdrości - nie jestem pewna.

Podsumowując - książka jest niezła, choć na kolana mnie nie powaliła. O ważnych sprawach opowiada prostym, miejscami dowcipnym językiem. Bardzo podobała mi się fabuła i zakończenie stroniące od sztampy. I jeszcze podziękowania dla tłumaczki - ubawiłam się setnie czytając o samochodach pędzących po okrężnicy [m.in. s. 206];)

Naomi Alderman, "Nieposłuszeństwo", tłum. Ewa Krasińska, Wydawnictwo Sic!, Warszawa, 2006