Hitler udomowiony

Uśmiechnięty Hitler wita się z dziećmi, Hitler na polanie karmi jelonki, Hitler odpoczywa z psem u boku, Hitler w zamyśleniu spogląda na Alpy, Hitler gawędzi z młodą kobietą z wiwatującego tłumu – takie scenki z udziałem wodza III Rzeszy mogli podziwiać Niemcy na powszechnie dostępnych pocztówkach. I podziwiali, bo byli ciekawi polityka, który zyskiwał coraz większe poparcie, a sztab speców od propagandy zgrabnie manipulował tym zainteresowaniem.

Pocztówki były oczywiście jednym z wielu elementów kampanii wizerunkowej Fűhrera; już na początku lat 30. zauważono bowiem, że prywatne życie Hitlera ma spory potencjał, co później przez lata z powodzeniem wykorzystywano. Na łamach prasy, także zagranicznej, niejednokrotnie opisywano i pokazywano siedziby wodza, idealnie nadające się do tworzenia pożądanego image’u. W całej tej machinie propagandowej ważną rolę odegrała naczelna projektantka wnętrz Gerdy Troost oraz fotograf Heinrich Hoffmann, którzy z oddaniem realizowali i ulepszali idee swojego zleceniodawcy. Skromnie urządzone mieszkania miały sugerować, że przywódca Niemiec jest człowiekiem wręcz przeciętnym, z kolei gruntowna przebudowa Kancelarii Rzeszy miała symbolizować odnowę narodowej estetyki, a pośrednio odnowę moralną narodu.

Dom Hitlera jest fascynującą lekturą, ponieważ daje miarodajny wgląd w mechanizmy nazistowskiego – dziś powiedzielibyśmy – marketingu politycznego. Ta książka jednocześnie przypomina, jak skutecznym narzędziem propagandowym może stać się sztuka (od zwykłych fotografii po architekturę), i uświadamia, jak trwałe okazały się efekty działań doradców Hitlera – w końcu symbolika nazistowska (ideologia niestety również) ma się wciąż  nieźle.

___________________________________________________

Despina Stratigakos Dom Hitlera, przeł. Jan Dzierzgowski

Wyd. Wielka Litera, Warszawa 2017