Dewocje

Sierpień to jest dziwny miesiąc. Spod niego we wsi prześwituje goła ziemia, spod ludzi prześwitują kości. W sierpniu mieszają się ze sobą życie i śmierć, dzień i noc, ciemne i jasne. W sierpniu mamy wszystkiego dużo i jednocześnie odczuwamy brak. Cieszymy się i popadamy w głęboką melancholię. W sierpniu zieleń przebrzmiewa i kładzie się nisko, kruszy się od upału, wypalają się w słońcu zgliniałe twarze, podpalają się psie brzuchy. [s. 135]

Piękny opis sierpnia, chciałoby się powiedzieć. Gdy jednak przeczytać fragment ponownie, słowo po słowo, okaże się, że to pozory – oryginalne skojarzenia mieszają się z frazesami i obiegowymi twierdzeniami. Podobnie jest z całą książką, wyrosłą niewątpliwie z kapitalnego pomysłu, a w ostatecznym rozrachunku przekombinowaną i efekciarską. 

Widać to głównie w samej fabule Dewocji, która długo zdaje się zmierzać donikąd, czego nie usprawiedliwia fakt, że narratorka powinna zacząć spowiedź jak pan bóg przykazał, czyli od początku. A więc opowiada obszernie o rodzicach, sąsiadach i wydarzeniach we wsi, stale meandrując i w rezultacie usypiając czytelnika, księdza spowiednika chyba także. Finał, który prawdopodobnie miał być mocny i zaskakujący, wcale taki nie jest, ponieważ po drodze opowieść traci impet i rozmywa się w kilku pomniejszych życiorysach. Wyszła z tego historia o obrzędowości mylnie branej za pobożność oraz prawdziwej wierze wziętej za herezję.

Powieść Anny Ciarkowskiej nie przekonuje, w moim odczuciu trąci sztucznością. Powieści zaszkodziła gruba kreska, nie pomógł język, cokolwiek zbyt poetycki jak na prostolinijną narratorkę, która według opinii sąsiadów jest może nie głupia, ale mądra też nie [s. 8]. Ta postać miała duży potencjał mimo zamierzonej bezbarwności, niestety również do końca nie zaistniała. Żałuję, bo zapowiadało się na coś wyjątkowego.

_________________________________________________________

Anna Ciarkowska, Dewocje, Wyd. WAB, Warszawa 2021