Świniobicie - Magda Szabo

Obrońcy praw zwierząt i wegetarianie mogą się nie obawiać - powieść nie opowiada o praktykach rzeźniczych czy o rozkoszach spożywania wieprzowiny. Co prawda o świniobiciu wspomina się już w pierwszym akapicie, ale autorka skupiła się na kilku grudniowych dniach 1955 r. poprzedzających tytułowe wydarzenie. Trzeba przyznać, że były bardzo emocjonujące, a przedstawiona historia rozwinęła się w dość nieoczekiwany sposób.


"Świniobicie" to powieść polifoniczna, gdzie - jeśli dobrze policzyłam - dano możliwość wypowiedzenia się trzynastu osobom. Są to głównie członkowie rodziny Kemerych i skłóconej z nimi rodziny Tothów oraz znajomi obu stron. Reprezentują różne grupy społeczne (zdeklasowana arystokracja, inteligencja, robotnicy, rzemieślnicy, dawni służący) i stąd też wynikają silne animozje. Wszyscy żyją z poczuciem krzywdy, obszarnicy Kemery nie tylko obcym, ale i swoim dali się mocno we znaki. Zastanawia niesłabnąca nienawiść i okrucieństwo pań Kemery, nawet najmłodsze - czwarte już - pokolenie jest skażone bakcylem zła.Odpowiedź na pytanie, kto jest prawdziwą ofiarą w "Świniobiciu", należy do czytelnika. Ja widzę dwie, ale chyba wszyscy są tu na swój sposób przegrani.

Historię zwaśnionych rodów poznajemy stopniowo i z różnej perspektywy, wyłaniający się obraz przyprawia chwilami o ciarki na plecach: tyle tu złej woli, dramatów i nieszczęść, często sprokurowanych przez najbliższych. W powieści na pierwszy plan wysuwają się kobiety - wydają się o wiele silniejsze od mężczyzn i to one mają decydujący głos. Są motorem wszelkich działań i śmiało można mówić o matriarchacie w przypadku obu rodów. Panowie są wyciszeni i stłamszeni, rzadko przeciwstawiają się kobietom. Swoją drogą to ciekawa cecha twórczości Szabo w ogóle: mężczyźni pozostający w cieniu swoich partnerek.

W książce podobało mi się absolutnie wszystko: i forma, i treść są bez zarzutu. Postacie i konflikty są świetnie zarysowane, akcja poprowadzona po mistrzowsku, ponadto autorce udało się w skrócie przedstawić historię Węgier na przestrzeni ok. 40 lat. Powieść w żaden sposób nie ustępuje poziomem "Zamkniętym drzwiom", które zachwyciły mnie kilka miesięcy temu. Rzadko mi się to zdarza, ale po zakończeniu lektury zauważyłam u siebie przyśpieszone bicie serca.

P.S. Na koniec warto przejrzeć ponownie pierwsze rozdziały - pewne drobne zdarzenia i wypowiedzi można ujrzeć w nowym świetle;)

Magda Szabo, "Świniobicie", tłum. Krystyna Pisarska, Wydawnictwo PIW, Warszawa, 1977