Wszystko o Sally

Powieść Arno Geigera być może nie jest wybitnym dziełem literatury, ale jedna rzecz szczególnie mnie tu ujęła. Otóż autor zdecydował się na raczej niepopularne posunięcie: bohaterami uczynił pięćdziesięciolatków. Najczęściej czyta się o ludziach młodych i bardzo młodych, czasem o czterdziestolatkach, z rzadka o emerytach, brak natomiast historii o pięćdziesięciolatkach, jakby nie zasługiwali na uwagę.

„Wszystko o Sally” dowodzi, że jest inaczej. Po przekroczeniu wieku średniego można prowadzić interesujące życie, wchodzić w nowe związki, podejmować nowe wyzwania. Wszystko jest możliwe, o ile się tego pragnie i nie ogranicza działań wyłącznie do obowiązków czyli rodziny oraz pracy. Taka jest właśnie tytułowa Sally – na co dzień żona, matka i nauczycielka, od czasu do czasu kochanka i przyjaciółka. To typ kobiety, która w miarę możliwości korzysta z uciech życia życia, nie sumitując się przy tym co chwila. Podobny styl bycia wymaga pewnej dawki egoizmu i nielojalności, co czyni jej postać Sally mało sympatyczną, ale za to interesującą dla czytelnika. Z drugiej strony – u Geigera trudno o bohatera, którego dałoby się lubić.

Powieść znakomicie pokazuje, na czym polega trwałość małżeństwa z wieloletnim stażem, a dokładniej – czym jest okupiona. Recepta nie dla wszystkich do przyjęcia, jako że autor nie ma w sobie nic z romantyka i patrzy na związki bardzo realistycznie, żeby nie powiedzieć z goryczą. Dla mnie to kolejny (i nie ostatni), duży plus „Wszystko o Sally”.

Na koniec fragment o stanie austriackiego szkolnictwa, brzmi znajomo:

Jako nauczycielka wiedziesz życie niepozorne. Uczniowie nie biorą cię na poważnie, choćby dlatego że jesteś nieudacznicą. Owa cicha, czasem nieco głośniejsza pogarda jest im przekazywana przez społeczeństwo, przede wszystkim przez rodziców. Kiedyś człowieka poważano, gdy pomógł w nauce dzieciom sąsiadów, dziś rodzice zaniedbują dzieci, nie szanują nauczycieli. Lekceważenie odnosi się do wszystkich, także do tych, którzy wykonują świetną robotę, jak na przykład Sally, w tym jej koledzy są zgodni. Pytanie, jak to się stało, że tak ważny zawód stracił znaczenie, przyprawiało ją o ból głowy. Zwłaszcza że dla wielu dzieci szkoła była jedynym miejscem, gdzie czuły się dobrze. […]

Zdaniem Sally nauczyciele nie stali się gorsi, byli pewnie tacy sami od zawsze, uczniowie także, stanowili jedynie komentarz do istniejącej sytuacji kryzysowej, dostali za mało wsparcia i przywiązania. Winni byli rodzice i społeczeństwo. Ale rodzice też odczuwali zbyt wielką presję, w pracy, wszędzie, wieczorem brakowało energii, nie starczało nerwów dla potomków. Krzyczeli na dzieci, zamiast do nich mówić. Za mało rozmawiali z nauczycielami. Wielu rodziców w ciągu całego roku pojawiło się zaledwie raz, to utrudniało wspólne bycie. [s. 195-196]

____________________________________
Arno Geiger Wszystko o Sally
przeł. Elżbieta Kalinowska, Maria Przybyłowska
Wyd. Świat Książki, Warszawa 2014