Spaghetti à la Sandro Veronesi

– Proszę się nie obawiać, doktorze, nie zamierzam opowiadać panu mojego życia. Chodziło tylko o to, że – jak mi się zdaje – rozumiem pańskie samopoczucie. I doskonale zdaję sobie sprawę z tego, dlaczego spędza pan tutaj całe dni. Teraz jednak, za pozwoleniem, sprawdzę makaron: nie chciałbym, żeby się rozgotował. – Wraca do kuchni lekkim, żwawym krokiem.

– Aha! No właśnie! – woła przez drzwi. – Jeszcze trzydzieści sekund i makaron by się nam rozgotował!

Zza drzwi docierają dźwięki wykonywanych przez niego czynności, tak wyraźnie i precyzyjne, że wydaje mi się, jakbym je widział: spaghetti spadające na durszlak, garnek wstawiany do zlewu, dokładnie odsączony makaron wrzucany na patelnię z sosem i wymieszany z nim na wciąż zapalonym ogniu. Z kuchni dochodzi teraz zapach pomidorowego sosu, przefruwa mi przed nosem i ucieka przez okno, tak silny i tak przyjemny, że zdaje mi się, iż go widzę – zwarty i falujący jak w kreskówkach.

– Może parmezanu? Albo papryczki? – pyta przez uchylone drzwi. Ja waham się, nie wiem, co powiedzieć, ale on już wychodzi z kuchni z patelnią pełną dymiącego spaghetti w ręku i ustawia ją na środku stołu. – Sam nie dodaję ani tego, ani tego, ale wielu ludzi je lubi. Jeśli ma pan ochotę, są tutaj.

Jak za sprawą jakiejś magicznej sztuczki na stole pojawiły się dwie szklane miseczki: w jednej była papryczka, a w drugiej tarty ser.

– Nie – mówię. – Ja też ich nie dodaję.

– I dobrze. Pomidory mają delikatny smak, a kiedy doda się papryczki, do widzenia – czuć już tylko ją…
Napełnia talerze: najpierw mój, porcja jest ogromna, a potem swój, porcja jest ogromna. Wiem, o co chodzi: to rzymski kult obfitości, ilość, która zmienia się w jakość. W Mediolanie się tak nie robi, uznaje się to za wulgarne.

źródło zdjęcia

– … Parmezan z kolei nie zabija smaku pomidorów, ale go zmienia. A kiedy pomidory są świeże i surowe, lekko tylko podgrzane, i oczywiście obrane, podgrzane i obrane, kiedy są to dobre pomidory z pola, takie jak te, moim zdaniem nie mogą mieć już lepszego smaku niż ten, który mają same z siebie, wiec dodając do nich cokolwiek, robi się krok wstecz…

I podczas gdy mężczyzna, który nazywa mnie doktorem, napełniał talerze, pomidorowy sos spłynął mu z widelca, brudząc biały obrus na czerwono. Czy symbolizuje prawdziwą krew, doktorze? Ale czyją?

– Ja dodaję tylko odrobinkę oliwy. Pan też?

– Tak, poproszę.

Podaję mu miskę, którą dał mi przed chwilą, a on maluje na niej oliwą literę „c”. Potem robi to samo ze swoim talerzem, siada i wpycha sobie serwetkę za kołnierzy koszuli.

– No cóż, smacznego – mówi.

– Dziękuję, nawzajem.

Gwałtownie atakuje spaghetti, jakby musiał je zjeść w ściśle określonym czasie. Nie zwija makaronu: wciska go sobie do ust, jakby był sianem, widelec tylko towarzyszy mu w drodze ku jego wargom. To także zdrowy gest rzymskiego ludu – Alberto Sordi, wcinający macoroni – który tutaj, w Mediolanie, bywa mylony ze złym wychowaniem.

 Alberto Sordi i spaghetti

– A więc jutro wraca pan do Rzymu? – mówię dla podtrzymania konwersacji; robię to jednak w tym samym momencie, kiedy on pyta, czy smakuje mi jego spaghetti, więc nasze pytania nachodzą na siebie. Następuje kłopotliwa cisza, kiedy nie wiadomo już, kto powinien się odezwać. A jako że spaghetti jest przepyszne, ot tak, żeby przerwać milczenie, mówię ja:

– Naprawdę przepyszne.

– Dziękuję – odpowiada. – Jeszcze rok temu nie umiałem go przygotować. Potem zapisałem się na kurs gotowania i…

I tyle, jego zdanie na tym się kończy. Milczę, ponieważ teoretycznie teraz mój gospodarz powinien odpowiedzieć na zadane przeze mnie pytanie, ale on nie przestaje napychać się spaghetti, więc ja też tylko jem, ja też jem po rzymsku, w milczeniu, tak jak on – następuje cisza, którą zazwyczaj przerywa zdanie: „Skoro nikt się nie odzywa, to musi znaczyć, jedzenie jest dobre”. I rzeczywiście, to spaghetti z sosem pomidorowym jest naprawdę wspaniałe: wydaje mi się, że pomiędzy smakami pomidorów i bazylii wyczuwam nutkę pomarańczy, która prawdopodobnie stanowi ten sekret przekazany na kursie. Chociaż porcja jest ogromna, myślę, że uda mi się zjeść wszystko.[...]

Sandro Veronesi „Spokojny chaos” przeł. Anna Osmólska-Mętrak i Natalia Mętrak, Warszawa 2013 s. 192-194