Bajka o niemieckim wilku

Śniło mi się, że Elżbieta Jaworowicz zrzuciła eleganckie ciuszki, zmyła makijaż, ucharakteryzowała się na kloszardkę i postanowiła pomieszkać na Dworcu Centralnym. Nie dla przyjemności naturalnie, ale dla zebrania materiału o życiu bezdomnych. Kiedy miała już pełne dossier i odpoczęła, przebrała się za Rumunkę i próbowała znaleźć pracę, mieszkanie dla "swojej" rumuńskiej rodziny i miejsce dla dziecka w szkole. Dane z terenu były coraz ciekawsze, więc na jakiś czas zatrudniła się w hipermarkecie na stanowisku kasjerki, a później jako agentka w największej w Polsce firmie ubezpieczeniowej.


Tak z grubsza mogłaby wyglądać polska wersja "Z nowego wspaniałego świata" czyli reportaży z Niemiec opisujących los ludzi gnębionych przez społeczeństwo i pracodawców. Gunter Wallraff wielokrotnie wcielał się w rolę czarnoskórego, a następnie bezdomnego, aby na własnej skórze przekonać się o tolerancji współobywateli i skuteczności urzędów państwowych. Zadał sobie także trud przepracowania kilku tygodni w piekarni będącej poddostawcą znanej sieci sklepów spożywczych. Zważywszy, że przekroczył już 60-tkę, często narażał zdrowie i życie, to prawdziwe poświęcenie i nie lada wyczyn.

Relacje Wallraffa z pracy w przebraniu czyta się z dużym zainteresowaniem. Niestety słabnie ono, gdy reporter, bazując na alarmujących doniesieniach czytelników, zaczyna prześwietlać stosunki pracownicze na kolei, w renomowanej restauracji i znanej na całym świecie sieci kawiarni. Opowieści o nagminnym łamaniu przepisów, długotrwałym mobbingu wobec podwładnych oraz bezkarności pracodawców płyną nieprzerwanym strumieniem i w pewnym momencie zaczyna się je czytać jak bajkę o żelaznym wilku. A tu jeszcze korupcja, nepotyzm i inne nadużycia - straszny kraj po prostu. Z jednej strony pocieszające, że nie tylko w Polsce jest źle, z drugiej przygnębiające, bo być może za jakiś czas i u nas będzie podobnie.

Kpię sobie oczywiście, to moja reakcja obronna na znużenie książką. Owszem, jest świetnie przygotowana i napisana, porusza bardzo ważne problemy, jednak są to problemy Niemców. Teksty Walraffa są głęboko osadzone w niemieckiej rzeczywistości, a więc tamtejszych przepisach prawnych, strukturach administracyjnych i świecie biznesu. Co jest czytelne i zajmujące dla czytelnika niemieckiego, nie musi być takowym dla polskiego. Osobiście wolałabym poczytać o wynikach podobnych śledztw w Polsce; ciekawi mnie, jak wypadlibyśmy w porównaniu z naszymi sąsiadami.

_________________________________________________________________________________________

Günter Wallraff "Z nowego wspaniałego świata" tłum. Urszula Poprawska, Wyd. Czarne, Wołowiec, 2012
_________________________________________________________________________________________