Silne inaczej

W tytule książki mowa jest o silnych kobietach, tymczasem Marie Ndiaye opowiada historie o osobach, które najwyraźniej takie nie są. Piszę "osobach", ponieważ bohaterem jednej z opowieści jest mężczyzna, zapowiedziana trzecia kobieta pozostaje do końca w tle. Spodobała mi się ta zwodniczość tytułu. Nie tylko tytułu zresztą, autorka cały czas myli tropy, każe czytelnikowi błądzić. Po skończeniu lektury okazało się, że potrafi sprytnie zagrać stereotypami, a przy okazji - czytelnikowi na nosie.


Oto bowiem rzeczone trzy kobiety (i partner jednej z nich) wciąż się z czymś zmagają: z przeszłością, z partnerem, z chorobami, z napastnikami. Nie można powiedzieć, aby wychodziły z tych potyczek jako wygrane. Ich siła polega raczej na wytrwałości i cierpliwym znoszeniu kolejnych ciosów. Przyzwyczajenie wyrabia w nich odporność, którą niektórzy nazwą zapewne biernością. U Ndiaye pojęcie siły nie jest jednoznaczne, to bardziej awers i rewers jednego zjawiska, wariacja na zadany temat. Męski bohater, poprzez swój neurotyzm, stanowi świetny kontrapunkt dla postaci kobiecych, dobitnie burząc przy tym stereotypy.

Historie kobiet są ze sobą bardzo luźno powiązane, łączą je przede wszystkim korzenie czyli Senegal. Między poszczególnymi opowieściami występują również inne łączniki - są to motywy roślinne i zwierzęce oraz dość specyficzne dolegliwości. Wszystkie symboliczne i wyjątkowo sugestywne. W efekcie powstała soczysta powieść o smaku gorzkim od pretensji i rozczarowań. Nie jest to jednak rzecz o uciemiężonych kobietach czy rodzinnych dramatach. To książka wielowymiarowa, o dużych możliwościach interpretacyjnych, napisana nieszablonowym stylem. Nie bez wad, ale satysfakcjonująca.


W 2009 r. książka została laureatką nagrody Goncourta.

_______________________________________________________________________________

Marie Ndiaye "Trzy silne kobiety" tłum. Krystyna Sławińska, Wyd. Sonia Draga, Katowice, 2010
_______________________________________________________________________________