Hanka kochanka

Zostałam kochanką. Przekroczyłam granicę. Przejechałam ją pociągiem. Przeszłam schodami. I poznałam smak tajnych spotkań w pokojach wynajętych. Nocy zbyt krótkich, gdy świt do drzwi dzwoni z telegramem w dłoni... Obietnic na śmierć i życie, które poranek unieważnia. [str. 73]

Gdyby narratorka została tylko kochanką, byłoby pół biedy, a może nawet żadnej. Niestety przy okazji stała się też filozofką, socjolożką i teolożką, co może doprowadzić czytelnika do - nomen omen - pasji. Hanka miała naturalnie inną pasję na myśli - tę oznaczającą cierpienie oraz tę oznaczającą szczególne zamiłowanie. Przeżywa miłosne katusze, spala się w uczuciu, ale najwyraźniej nadaje to jej życiu sens. Cierpi, więc jest.

Gdyby z książki usunąć pseudo-naukowe mądrości, byłaby to solidna powieść o małżeńskiej zdradzie i rozterkach duchowych z nią związanych. "Rozterki" to zresztą mało powiedziane, autorka przechodzi istne piekło, gdy staje przed decyzją: zostać czy odejść. Jest osobą o niezbyt mocnej konstrukcji psychicznej, więc wątpliwości stale będą jej towarzyszyć, dylemat będzie powracać. Tu cierpią dzieci, tu kochanek kusi obietnicą spełnienia w miłości. Zostając z rodziną tęskni za tym trzecim, idąc za głosem serca po jakimś czasie nie potrafi odnaleźć się w nowej sytuacji. Hanka miota się, zadaje ból sobie i innym, a dobrego wyjścia wciąż nie widać.

Janko świetnie oddaje ową drogę przez mękę, o ile tylko nie zbacza z głównego nurtu opowieści. Bohaterki można nie lubić, może denerwować swoim niezdecydowaniem, ale jest wiarygodna - piekło "wychodzenia" z małżeństwa daje się odczuć także czytelnikowi. W opisie stanów emocjonalnych Hanki pomaga oryginalny język powieści - poetyckie skojarzenia Janko mówią w moim odczuciu więcej niż jej nieznośne dygresje. Kiedy wygrywa literacka dyscyplina, jest tak:

Opowiadam ci to wszystko, żeby wreszcie jakoś wyglądało. Komponuję z chaosu minionych dni coś, co ma kolor i kształt, jakbym robiła porządek w magazynie pamięci. Opowiadam rzeczy prawie nie do nazwania: napięcia między słowami, krzyk, łzy, euforię, brak. Nadaję imiona zranieniom i objawieniom. Jestem pielęgniarką porzuconych wcieleń, uprawiam stosunki z umarłą godziną. [str. 309]

I taką Janko lubię.;)
________________________________________________________________

Anna Janko "Pasja według św. Hanki" Wydawnictwo Literackie, Kraków 2012
_________________________________________________________________