Spokojne niedzielne popołudnie - Hanna Krall

Książka zawiera reportaże z lat 70-tych i 80-tych, które nie mogły ukazać się wówczas drukiem ze względu na cenzurę. I nie ma czemu się dziwić - tematy poruszane przez Krall z pewnością były dla władzy co najmniej niewygodne. Bo jak np. w dobie propagandy sukcesu dopuszczać do druku tekst o przodowniku pracy (552% normy), który tak naprawdę współzawodnictwo podjął tylko po to, żeby zarobić na meble, a w końcu koledzy wywieźli go z zakładu na taczce? Albo o maszyniście, który jako wzorowy pracownik nie uchylał się od nadgodzin i wskutek zmęczenia spowodował wypadek kolejowy ("Wzorowe życie maszynisty Cudnego"). Albo o sześcioosobowej rodzinie gnieżdżącej się w dwóch małych pokoikach, gdzie wszystkie czynności trzeba skoordynować tak, aby móc w miarę swobodnie się poruszać i nie wpadać na innego współlokatora ("Mały realizm"). Tym bardziej o publikacji tekstów o początkach Solidarności można było tylko pomarzyć...

Inne niepopularne tematy to narkomania ("Haj nabyty"), usuwanie z miejsc pracy osób żydowskiego pochodzenia (Nasze doktoraty) czy nieudane pożycie seksualne ("A jak się państwu w ogóle żyje?"). Wszystkie reportaże łączy specyficzny styl Hanny Krall znany z innych jej książek: krótkie zdania pisane prostym językiem, często naszpikowane barwnymi, oryginalnymi wypowiedziami rozmówców, a przede wszystkim brak emocji. Nie oznacza to, że książka nie wzbudza takowych w czytelniku: na ogół mogą wywoływać niedowierzanie i współczucie, jako że PRL przedstawiony okiem Krall nie jest sielankowy. Jest smutny i przygnębiający, mimo zamieszczenia kilku lżejszych tekstów jak np. "Katar sienny" o wiejskiej nauczycielce, która przez przypadek zaczęła pisać prace magisterskie na zmówienie.

Dla mnie ta książka nie była niczym nowym, o PRL jeszcze się otarłam, tematyka jest mi znana z rodzinnych opowieści oraz innych lektur i filmów. Niemniej jednak zbiorek wart jest polecenia, bo Hannę Krall zawsze warto czytać. Jest to z pewnością dobra literatura i świadectwo czasów. W sieci można przeczytać "Piękną żonę sztygara" oraz przypomniany ostatnio w związku z katastrofą pod Smoleńskiem tekst o Annie Walentynowicz.

Moja ocena: 8/10

Hanna Krall, "Spokojne niedzielne popołudnie", Wydawnictwo a5, 2004